In ons doen en laten, in onze leefomgeving, zijn we steeds verder van de natuur af komen te staan. Dat tij moet nodig gekeerd worden, vindt Hoekstra: ‘De natuur is nu eigenlijk te gast in onze leefomgeving, terwijl het andersom zou moeten zijn. De ecologie moet onze referentie bij het bouwen zijn, niet de opgave om er zus- of zoveel woningen in te rammen. Ecologie en biodiversiteit zijn geen abstracte begrippen, het gaat over de mens, over ons.’ Wissing: ‘Dat besef is keihard nodig: als je iets in de natuur ontwikkelt moet je waarde toevoegen in plaats van die te vernietigen, en dus ingrepen die schadelijk zijn voor flora en fauna nalaten. Wij willen de wereld beter maken, duurzamer, mooier. Niet vrijblijvend, maar meetbaar.’

De sector op z’n kop zetten

Tuin- en landschapsontwerper Nico Wissing en televisiepresentator Lodewijk Hoekstra (De Grote Tuinverbouwing) willen ‘de sector op zijn kop zetten’. Ze ontwikkelden een concept en methode voor meetbare duurzaamheid: NL Greenlabel. Dat is veel meer dan een keurmerk voor ‘goed gedrag’. Het is een visie op het gebruik van buitenruimte en materialen, een checklist voor inrichters, een handvat om de waarde van groen te maximaliseren, een methodiek (met borging) om een gezonde en duurzame leefomgeving te creëren. Het ‘groengehalte’ van elke projectontwikkeling kan zodoende nauwkeurig worden geduid, aldus Wissing: ‘Werk je vanuit het landschap (in plaats van vanuit het gebouw), wat voeg je toe aan de biodiversiteit, in welke mate is een project klimaatbestendig, gebruik je materialen die duurzaam zijn geproduceerd en recycleerbaar zijn, wat kost het bouwen aan energie, welke impact heeft het beheer tot in lengte van jaren op de natuur?’

Groen vóór rood

De eerste projecten die NL Greenlabel-proof zijn, zijn al gerealiseerd. Wissing: ‘In dit soort projecten melden opdrachtgevers zich eerst bij ons voordat de architect in beeld komt: wat is de beste plek, hoe zit die ecologisch in elkaar, kunnen we hier de natuur en de seizoenen beleven, welke waarden kunnen we creëren? Pas daarna ga je kijken wat voor gebouw er het beste in past.’

‘Niet iedereen is blij met onze boodschap’, zegt Hoekstra, ‘of wíl die snappen. Maar dit is de toekomst, het is echt geen keuze meer. Partijen als Vandersanden zien dat gelukkig goed in: samen maken we de wereld beter, mooier en duurzamer. Er sluiten zich ook steeds meer wetenschappers bij ons aan, we krijgen een soort wisdom of the crowd, een netwerk met veel kruisbestuiving waarmee we het concept verder kunnen uitdenken en aanscherpen.’

Duurzaamheidspaspoorten

NL Greenlabel heeft het duurzaamheidsgehalte van een groot aantal producten, planten en materialen gedefinieerd in het duurzaamheidspaspoort. Hoekstra: ‘Bakstenen scoren qua duurzaamheid erg goed dankzij het gebruik van vaak lokale grondstoffen, lange levensduur, mogelijkheden tot hergebruik. Maar je kunt met zo’n duurzaam product nog altijd verkeerde dingen doen in de leefomgeving. Daarom sturen we daarnaast vooral op houding en gedrag. Wij beoordelen dus ook de context van het gebruik, de toepassing, het beheer op de lange termijn. We brengen in feite de gehele keten in kaart: herkomst, levensduur, footprint.’

Dit interview is onderdeel van een serie interviews die Vandersanden hield met 10 zogenaamde toekomstbouwers: https://www.vandersanden.com/nl_nl/architects/